مجله پزشکی کوثر
سال ششم شماره 1 (پیاپی 19، بهار 1380)

امروزه گرایش مجددی به مصرف گیاهان دارویی به خاطر کم بودن عوارض جانبی و همچنین گوناگونی ترکیبات مؤثره موجود در آنها، به وجود آمده است؛ از سویی دیگر با توجه به اهمیت رژیم غذایی در درمان بیماران دیابت قندی، مااثر دو گیاه لوبیا و کاسنی که دارای سابقه مصرف در طب سنتی هستند را روی کاهش قند خون در موش های صحرایی دیابتی بررسی نمودیم. این مطالعه مداخله ای تجربی روی 11 گروه موش صحرایی نر بالغ انجام شد. دیابت تجربی به وسیله تزریق زیر جلدی mg/kg 150 منو هیدرات آلوکسان ایجاد و پس از مشاهده علائم کلاسیک دیابت، این حیوانها به 11 گروه تقسیم شدند؛ یک گروه به عنوان کنترل که غذای معمولی مصرف نمودند و 10 گروه دیگر به عنوان گروه های آزمایشی که به ترتیب 5 گروه تحت درمان چهار هفته ای با رژیم غذایی حاوی درصدهای متفاوت کاسنی (50 - 10 درصد) و5 گروه دیگر تحت درمان چهار هفته ای با رژیم غذایی حاوی درصد های متفاوت لوبیا (50 - 10 درصد) قرار گرفتند. قند خون هفت روز بعد از تزریق آلوکسان و جهار هفته بعد از ایجاد دیابت با گلوکومتر اندازه گیری شد. نتایج این پژوهش نشان داد که رژیم غذایی حاوی کاسنی قند خون را به صورت وابسته به غلظت کاهش داد، به طوری که رژیم های غذایی حاوی 30 و 50 درصد کاسنی به ترتیب 22.6% و 44.3% قند خون را کاهش دادند؛ همچنین کاهش قند خون در رژیم های مواد غذایی حاوی 40 و 50 درصد کاسنی نسبت به گروه کنترل معنی دار است. درگروه های تحت درمان با رژیم حاوی لوبیا، فقط رژیم غذایی حاوی 20 درصد لوبیا قند خون را به میزان 17.2% کاهش داد، همچنین قند خون در این گروه در مقایسه با گروه کنترل نیز کمتر بود. چنین استنباط می شود که، اثر رژیم غذایی حاوی کاسنی برای کاهش قند خون در حیوان دیابتی مؤثرتر از رژیم غذایی حاوی لوبیا می باشدو اینکه این اثر کاسنی با درصد مصرفی آن رابطه مستقیم دارد. احتمالا این رژیم ها در درمان بیماری دیابت قندی نوع اول در انسان نیز مؤثر می باشند.

این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر دو روش پیشگیری از هیپوکسمی شامل هیپراکسیژناسیون و هیپراینفلانسیون در هنگام ساکشن لوله داخل نای بر روی وضعیت همودینامیک 30 بیمار که تحت اعمال جراحی قلب باز (پیوند کرونر و دریچه ای) و تحت تهویه مکانیکی در سیستم کنترل قرار داشته اند انجام شده است. وضعیت همودینامیک بیماران شامل فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، ضربان قلب و ریتم قلبی در چهار مرحله اندازه گیری و ثبت شد. نتایج حاکی از این است که در بررسی تغییرات پارامترهای فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و همچنین ضربان قلب در مراحل مختلف در هر دو روش از نظر آماری معنی دار نبود ولی تغییرات ریتم در هر دو روش تمایل به افزایش از ریتم سینوسی به ریتم سینوس تاکیکارد دارد (0.001 < P). همچنین در مقایسه دو روش با همو در مراحل مختلف چهارگانه یعنی مراحل کنترل (پایه) بعد از انجام روش ها تغییرات فشار دیاستولیک در روش هیپر اکسیژناسیون بیشتر از هیپراینفلاسیون بوده است (0.05 < P) ولی تغییرات فشار سیستولیک معنی دار نبود. در مقایسه تغییرات ضربان قلب در مرحله دوم، در روش هیپرانفلاسیون افزایش بیشتری نسبت به روش دیگر داشت (0.05 < P) و در مقایسه تغییرات ریتم، تغییرات در روش هیپراینفلاسیون به طرف ریتمهای خطرناک بیشتر بود (0.01 < P).

خطر بروز سرطان در اثر مصرف طولانی مدت داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی بعد از پیوند کلیه نسبت به افراد عادی جامعه بیشتر است در این مطالعه شیوع پیدایش سرطان در 1750 بیمار پیوند کلیوی که از سال 1363 لغایت 1378 در دو بیمارستان شهید لبافی نژاد و بقیه الله (عج) پیوند و پیگیری شده اند مورد ارزیابی قرار گرفت. در 27 بیمار(1.54 درصد) سرطان یافت شد که شایعترین محل آن سرطانهای جلدی(63 درصد) بود. انواع سرطانهای ایجاد شده بعد از پیوند به ترتیب شیوع عبارتند از: سارکوم کاپوزی(12 نفر)، لنفوم(5 نفر)، اسکواموس سل کارسینومای پوست(یک نفر)، مزوتلیومای پلور(یک نفر)، اسکواموس سل کار سینومای ریه(یک نفر)، داکتال سل کار سینومای پستان(یک نفر مذکر)، سرطان تخمدان(یک نفر) و سمینوما(یک نفر). میانگین سن بروز سرطان 44 سال و میانگین زمان بروز سرطان از پیوند کلیه 3 سال بود. 19 بیمار(70 درصد)زنده ماندند و در 8 نفر(30%) سر بالینی سریع بوده و فوت نمودند.
شایعترین سرطان بعد از پیوند کلیه در این مطالعه، سارکوم کاپوزی و سپس لنفوم است و بنظر می رسد شیوع سرطان بعد از پیوند کلیه در ایران نسبت به کشورهای غربی پایین تر است.

بیمار جوان 17 ساله دیابتیک با سابقه 45 روزه سرفه و تب مراجعه نمود که در بررسی بعمل آمده Consolidation لوب فوقانی چپ داشت و در بررسی های بعمل آمده از نظرTB منفی بود و در بیوپسی باز ریه تشخیص هیستوپلاسموزیس مسجل شد تست سرولوژی از نظر هیستوپلاسموزیس نیز مثبت بود که با تشخیص پنومونی ناشی از هیستوپلاسما تحت درمان باکتوکونازول قرار گرفت و پس از 6 هفته بهبودی کامل صورت گرفت و رادیوگرافی ریه نیز طبیعی شد.

در یک مطالعه آینده گر بر روی 14 بیمار بطور راندوم و تصادفی این روش استئوتومی انجام شد. استئوتومی به صورت مایل در سطح فرونتال از پروکزیمال و دور سال به سمت دیستال و پلانتار متا تارس اول انجام شده است. به طور کلی در بیماران مبتلا به هالوکس و الگوس بسته به میزان انحراف شست و عوامل دیگر استئوتومی در قاعده متاتارس یا در اطراف مفصل متاتارسو فالنژیال شست (MP) انجام می شود. این بیماران نیاز به استئوتومی در قاعده متاتارس اول داشتند که با این روش جدید انجام شد و بعد از اصلاح انحراف در محل استئوتومی با دو عدد پیچ 5 و 3 ثابت گردید نتیجه عمل در 12 موردرضایت بخش و در یک مورد متوسط بوده است و به طور کلی با توجه به نتیجه خوب و عارضه کم و عدم عود برای بیماران مبتلا به هالوکس و الگوس متوسط این عمل پیشنهاد می شود.

در این تحقیق با استفاده از تکنیک Current Clamp دو میکروالکترودی و تزریق جریانهای دپلاریزه و هیپرپلاریزه کننده اثر سرب و آلومینیوم بر پتانسیل عمل کلسیمی در جسم نورون F77 حلزون باغی Helix aspersa بررسی شد. نتایج این بررسی نشان می دهد که در رینگر طبیعی پتانسیل عمل از نوع پتانسیل عمل سدیمی- کلسیمی است. نقش مهم یونهای کلسیم در مرحله دپلاریزاسیون آن بصورت پتانسیل های عما کلسیمی کفه دار طولانی، بعد از حذف یونهای سدیم و پتاسیم و استفاده از داروهای مهارکننده کانالهای پتاسیمی قابل مشاهده است. نیفدیپین(1μM) مهارکننده اختصاصی کانال کلسیمی نوع L موجب 50% کاهش در مدت پتانسیل عمل گردید(p<0.01) سرب (0.6 و 3 میکرومولار) باعث کاهش معنی دار آستانه شلیک و مدت پتانسیل عمل گردید(بترتیب P<0.05 و P<0.01). اثر سرب وابسته به غلظت آن نیست. آلومینیوم(150μM) در pH اسیدی(6.9-6.8) بر تحریک پذیری و ویژگی های بیوالکتریک سلول F77 از جمله پتانسیل استراحت غشا، آستانه شلیک، قله، ارتفاع، مدت و فرکانس پتانسیل عمل اثر گذاشته و باعث کاهش معنی دار آنها گردیده است. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان می دهد که حداقل بخشی از اثرات سمی سرب و آلومینیوم از طریق تغییر دادن ویژگی های پتانسیل عمل و تحریک پذیری سلول است.

سندرم های پارانئوپلاستیک از تظاهرات نادر سرطان ها می باشند که اعضاء مختلف بدن از جمله سیستم عصبی را می تواند گرفتار کند. اکثرا مکانیسم ایجاد بیماری، اختلالات خود ایمنی می باشد. شناسایی سندرم های پارانئوپلاستیک می تواند سبب تشخیص زودرس سرطان و درمان به موقع و مؤثرتر سرطان اولیه شود. یکی از این سندرمها، نروپاتی تحت حاد حسی است. در این مقاله بیماری که با علائم نروپاتی تحت حاد حسی مراجعه کرده بود و پس از بررسی علل احتمالی سرطان پستان شناسایی شد، گزارش شده است.

روایات متعدد و شواهد تجربی چندی در مورد اثر ردرمانی شیر و ادرار شتر بر تنگی نفس و آسم وجود دارد. در صورت وجود مواد مؤثر بر درمان آسم این مواد به دو صورت اتساع برونشی (Bronchodilation) یا بهبود التهاب مجاری تنفسی می توانند موجب بهبود این بیماری گردند. در این مطالعه اثر اتساعی شیر شتر بر 7 نمونه و ادرار شتر بر 9 نمونه تراشه جدا شده خوکچه هندی منقبض شده بوسیده μM 100 متاکولین در مقایسه با محلول کربس به مدت 8 دقیقه بررسی گردید. نتایج بدست آمده اختلاف معنی داری بین حداکثر پاسخ برونکودیلاتوری شیر شتر (P<0.02) و ادرار شتر (P<0.01) با محلول کربس بود. در حقیقت در حالی که شیر و ادرار شتر دارای اثر اتساعی بر تراشه خوکچه هندی بود محلول کربس اثر انقباضی بر تراشه داشت. نتایج این مطالعه نشاندهنده وجود ماده یا مواد برونکودیلاتوری در شیر و ادرار شتر می باشد ولی برای تعیین مکانیسم عمل این اثر نیاز به بررسی های بیشتر است.

یک بررسی گذشته نگر در پرونده 1964 مورد بیمارانی که به دلیل اوتیت مزمن مقاوم به درمان دارویی طی سالهای 1377-1371 در بیمارستان بقیه الله (عج) تهران مورد عمل جراحی ماستوئیدکتومی قرار گرفته اند نشان می دهد در8.3% موارد، عمل جراحی متعاقب رجعت عفونت بعد از عمل قبلی انجام گردیده و در 62% موارد رجعت عفونت، بیماری زمینه ای یا صفت شناخته شده وجود داشته است. در این میان ناهنجاری های مغز استخوان شایع ترین علت و از میان آنها تالاسمی مینور با 31% موارد فراوان ترین مورد بوده است. با توجه به فقدان تجربه فنی کافی چهار مورد از اولین بیماران حتی برای مرتبه سوم نیز مجبور به عمل مجدد شده اند. نتیجه بررسی پرونده ها و پیگیری آنها نشان می دهد در تمام موارد عمل مجدد و یا 21 بیمار جدیدی که در سال های اخیر برای اولین مرتبه جراحی شده و عمل آنها بر اساس شیوه خاصی از رادیکال ماستوئیدکتومی مدیفه بوده است بعد از حداقل یک سال پیگیری رجعت عفونت نداشته اند. نویسنده با توجه به فقدان تجربه مشابه در مجلات و کتب پزشکی، شیوه خاصی را برای عمل جراحی اینگونه بیماران توصیه می نماید.

دیابت یکی از شایعترین بیماری ها در کشور ما و جهان است. موش آزمایشگاهی (Rat) یک مدل مناسب برای دیابتی کردن و مطالعات درمانی در این زمینه می باشد. پروتئین کیناز C آنزیمی است که در حالت طبیعی در سیتوپلاسم سلول واقع است و با فعال شدن توسط کلسیم و فسفولیپیدها به غشای سلول منتقل شده و پروتئین های هدف را فسفریله می کند. این پروتئین کیناز و ایزوآنزیم های آن در ایجاد عوارض ثانویه دیابت نقش دارند. در این تحقیق بعد از القای دیابت توسط استرپتوزوتوسین در موش آزمایشگاهی، اثرات داروهای نیفیدیپین (بلوک کننده کانال های کلسیم) و پلی میکسین B سولفات (مهار کننده پروتئین کیناز C) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد در حیوانات دیابتی میزان اوره (حدود دو برابر)، کراتنین (حدود 60 درصد)، تری گلیسرید (حدود دو برابر) و فعالیت آنزیم های کبدی (حدود دو برابر) نسبت به گروه کنترل خود افزایش معنی داری دارند. در صورتی که در مورد حیوانات دیابتی مشابه که داروی نیفیدیپین خوراکی دریافت نموده بودند میزان اوره و کراتنین افزایش ولی فعالیت آنزیم های کبدی نسبت به گروه کنترل خود معنی دار نبود. گروه دیابتی که با داروی پلی میکسین تزریقی درمان شده بود، در اغلب نتایج مشابه گروه کنترل خود بود، به جز این که نسبت به گروه کنترل خود افزایش قند خون و کاهش گلیکوژن ذخیره کبدی را نشان داد. فعالیت آنزیم پروتئین کیناز(C (PKC در سیتوپلاسم سلول های کبدی گروه دیابتی درمان نشده نسبت به گروه کنترل افزایش نشان داد(56 ± 573 نسبت به 62± 400). فعالیت آنزیم فوق در غشای سلول های کبدی در گروه دیابتی درمان نشده و در گروه درمان با نیفیدیپین نسبت به سایر؛ روه های آزمایشی افزایش یافته بود. ولی در گروه دیابتی درمان شده با پلی میکسین تفاوت محسوسی با گروه کنترل مشاهده نشد. در غشای سلولهای کلیوی افزایش فعالیت فقط در گروه دیابتی درمان نشده معنی دار بود. در نهایت نتایج تحقیق حاکی از این بود که پلی میکسین مؤثر تر از نیفیدیپین در مهار پروتئین کیناز C عمل می کند. با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق و تحقیقات مشابه، آنزیم پروتئین کیناز C در عوارض ثانویه دیابت دخیل است. امید است با طراحی داروهای اختصاصی بر علیه ایزو آنزیم های پروتئین کیناز C، در آینده شاهد درمان این عوارض باشیم.

ترومای جنگی همیشه در پیشرفت علم تروماتولوژی اهمیت زیادی داشته است در این بین نحوه درمان ترومای پانکراس به علت عوارض خطرناک آن و داشتن روش های درمانی متفاوت همیشه مورد بحث بوده است و توانسته مجروحین زیادی را به کام بکشاند. به طوری که بسیاری از مجروحین با ترومای پانکراس قبل از رسیدن به مرکز جراحی مجهز فوت می کنند. ما در این مطالعه با مروری بر پرونده مجروحین جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نوع درمان و نوع عارضه را بررسی کردیم. از بررسی 1534 پرونده مجروحین جنگ تحمیلی در خطوط اول، دوم و سوم تعداد 35 پرونده ترومای نفوذی پانکراس را ثبت نموده بودند. در این مطالعه توصیفی گذشته نگر جهت درمان این مجروحین به ترتیب از هموستاز، درناژخارجی، دبریدمان، رزکسیون نسج، سوچور پانکراس و درناژ داخلی استفاده شده بود.
از این تعداد میزان عوارض به ترتیب فیستول و آبسه با 31.4% در راس عوارض هستند خون ریزی 22.8%، پریتونیت 8.5%، آسیت 5.7% و پانکراتیت 2.8% عوارض را به خود اختصاص داده اند. این آمار با آمار کتب و مقالات که اکثرا ترومای نفوذی غیر از گلوله بوده اند و آسیب های همراه ارگانی کمتر داشته اند و در مراکز مجهز درمانی تحت جراحی قرار گرفته اند تفاوت فاحشی ندارد.